شب کار کردن =از دست دادن سلامتی

  

دوست دارید وقتی سرکار رفتید،چندساعت در روز کار کنید؟

به کارکردن در شیفت شب علاقه دارید؟

پژوهشهای انجام شده نشان می دهد اشتغال در شب باعث ایجاد اختلالاتی در چرخه طبیعی بدن شده و بر عملکرد قلب و دستگاههای گوارشی و تناسلی تاثیراتی منفی دارد.

ما انسان ها از نظر زیست شناسی به موجودات روزکار تعلق داریم. یعنی در بدن ما یک ساعت شبانه روزی تعبیه شده است که باعث می شود در شب استراحت کنیم و در روز هوشیار و فعال باشیم.
تنظیم این ساعت درونی توسط هورمونی به نام ملاتونین انجام می شود که در تاریکی و هنگام خواب شبانه ترشح آن افزایش می‌یابد اما کسانی که در شیفت شب فعالیت کاری دارند در اصل بر خلاف ریتم طبیعی بدن خود عمل می کنند.

"یعنی آنها در حقیقت به بدن‌شان دستور می دهند در ساعت‌هایی که برای کار کردن آماده نیست به فعالیت مشغول شود."

تایج مطالعات متعدد در کشورهای اروپایی نشان می دهد که افراد شب کار دست کم پنج سال نسبت به همکاران روز کار خود کمتر عمر می کنند، طلاق در میان خانواده آنان سه برابر بیش از افراد روز کار است و علاوه بر آن، 40 درصد بیش از سایر همکارانشان زمینه ابتلا به انواع بیماریهای روانی، قلبی و گوارشی را دارند.

 *شب کارها به مصرف غذای آماده و در دسترس مانند سوسیس و کالباس یا غذاهای دارای قند، چربی و کافئین بالا برای مبارزه با خستگی و کوفتگی بدن تمایل بیشتری دارند. این در حالی است که متخصصان تغذیه و گوارش همواره نسبت به اثرات منفی غذاهای آماده بر سلامت انسان و افزایش ابتلای آنان به سوءهاضمه و مشکلات گوارشی هشدار می دهند.

 *اکنون، حتی این نظر بتدریج مورد قبول همگان قرار می‌گیرد که کار در شیفت شب می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان ‎که شاخه ویژه مطالعات سرطانی در سازمان بهداشت جهانی است، کار شیفت شب را به عنوان یک عامل احتمالی سرطان زا طبقه‌بندی کرده است. برخی مطالعات نیز نشان می دهد احتمال ابتلای مردان شب کار به سرطان پروستات بیشتر از دیگران است. اکنون، حتی این نظر بتدریج مورد قبول همگان قرار می‌گیرد که کار در شیفت شب می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان ‎که شاخه ویژه مطالعات سرطانی در سازمان بهداشت جهانی است، کار شیفت شب را به عنوان یک عامل احتمالی سرطان زا طبقه‌بندی کرده است. برخی مطالعات نیز نشان می دهد احتمال ابتلای مردان شب کار به سرطان پروستات بیشتر از دیگران است.

 *خواب ناکافی به دلیل شب کاری باعث اختلال در عملکرد حافظه، فراموشی لغات، کاهش کیفیت زندگی اجتماعی، اضطراب و افسردگی، میگرن، دیابت، سرطان کولون و بیماری های قلب و عروق می شود.

* داشتن عادات غذایی صحیح و توجه به زمان خواب و استراحت برای حفظ سلامت بدن مهم است تا بتواند مواد مغذی را جذب و مواد زائد را دفع کند.
بنا بر پژوهش های انجام شده، برای سالم زیستن، باید خواب راحت و آرامی داشته باشیم. ساعت 9 تا 11 شب، زمانی برای از بین بردن مواد سمی و غیر ضروری است که عملیات آن توسط آنتی اکسیدان ها انجام می شود. در این ساعت بهتر است بدن در حال آرامش باشد، در غیر این صورت، اثر منفی روی سلامتی انسان خواهد داشت.

نکته مهم:

*ساعت 11 تا 1 شب، عملیات از بین بردن مواد سمی در کبد ادامه دارد و بدن باید در خواب عمیق باشد.

*ساعت 1 تا 3 نیمه شب، عملیات سم زدایی در کیسه صفرا ، طی یک خواب عمیق بطور مناسب انجام می شود.

* طی ساعت 3 تا 5 صبح عملیات از بین بردن مواد سمی در ریه اتفاق می افتد. بعضی مواقع دیده شده است که افراد در این زمان، سرفه شدید یا عطسه می کنند.

* در ساعت 5 تا 7 صبح نیز این عملیات در روده بزرگ صورت می گیرد، لذا عمل دفع صورت می گیرد.

*همچنین از نیمه های شب تا ساعت 4 صبح، مغز استخوان عملیات خون سازی را انجام می دهد.

نخوابیدن ، دیر خوابیدن و یا دیر بلند شدن از خواب، باعث می شود مواد سمی از بدن دفع نشده و در عملکرد طبیعی هر یک از اندامهای یادشده اختلالاتی بوجود آید.

در واقع، کسانی که کار شبانه دارند نمی توانند در طی روز به اندازه کافی بخوابند چون از یک طرف باید به امور روزانه زندگی خود رسیدگی کنند که این زمان خوابیدن شان را محدود می سازد و از طرف دیگر، به خاطر وجود نورو سروصدا، خواب روزانه آنان کیفیت و عمق خواب شبانه را ندارد.
سطح سروتونین کارمندان شیفت شب پایین‌تر از کسانی است که در طول روز کار می‌کنند. سطح پایین سروتونین با عصبانیت، افسردگی و اضطراب و کم‌خوابی ارتباط مستقیم دارد.

پس از یک نوبت کاری در غیر از ساعات استاندارد، فرد زمان کمی برای ارتباط صمیمانه در قبال همسرش دارد و این مساله ممکن است حتی به ایجاد اختلالات جنسی و پیامدهای وخیم آن از جمله انحرافات جنسی و طلاق منجر شود.

پژوهشگران می گویند شب کاری بویژه روی عملکرد حرفه ای برخی گروههای شغلی حساس مانند پرستاری و پزشکان تاثیر منفی گذاشته و ممکن است باعث بروز مشکلاتی شود. بطور مثال، بیماران طی شب و زمانی که پزشکان و پرستاران شب کار هستند ممکن است مراقبت های ضعیف تری را دریافت کنند و در معرض خطر قرار گیرند. بنا بر نتایج مطالعات، خستگ‍ی، واماندگ‍ی، کسالت، انزوا، امراض روح‍ی و روانی و ب‍یماریهای جسمی و بس‍یاری مسائل دیگر در میان کارکنان شب کار به شدت شایع و رایج است. به این ترتیب، اگرچه ممکن است فعالیت در شیفت شب برای برخی افراد مازاد درآمدی نسبت به کار آنان در روز داشته باشد، اما در مقابل، آنان در قبال این دریافت مازاد اندک، نعمت گرانبهایی به نام سلامتی خود را از دست می دهند.

چه باید کرد؟

*برای کاهش صدمات ناشی از کار شبانه، تعداد نوبت های کاری آن باید کم باشد و اینگونه افراد پیش از شروع کار، حداقل سه ساعت در مکانی مناسب بخوابند.

*داشتن برنامه غذایی مناسب و اطلاع رسانی به اطرافیان برای جلوگیری از عدم تماس یا ایجاد اختلال در خواب افراد در این ساعات به شدت تاکید می کند.

*برخی از برنامه های روزمره خود را تعدیل کرده و آنها را به صورت مختصر و مفید انجام دهند.

*این افراد باید عادت کنند همواره در یک زمان مشخص از روز بخوابند. بهترین کار این است که زمان خوابیدن شان ساعت های قبل از کار باشد، نه اول صبح. اگر این کار مقدور نیست، بهتر است قبل از روانه شدن برای کار، یک چرت کوتاه بزنند زیرا چرت‌های کوچک در شیفت کاری می تواند بسیار نیرو بخش باشد.

*شب کارها بهتر است مرخصی‌هایشان را جمع نکنند، بلکه از آن در بین شیفت‌ها استفاده کنند تا به این صورت، هم به کارهای عقب افتاده خود برسند و هم روابط اجتماعی و عاطفی خانوادگی‌شان را بخوبی حفظ کنند.

* تا آنجا که مقدور باشد، از شیفت های چرخشی یا شبانه بپرهیزید اما اگر از کار شیفت شب گریزی نبود یک کار شیفتی در ساعت های ثابت شب بهتر از کار شیفتی چرخشی است.

* نزدیک محل کارتان زندگی کنید چون فاصله‌ زیاد بین محل کار و منزل باعث کم‌خوابی و بعضاً روی دادن تصادفات در حین رانندگی می‌شود. *سعی کنید رانندگی نکنید و از وسایل نقلیه عمومی بهره بگیرید.

*هنگام خواب در روز از اتاقی با پرده‌های تیره استفاده کنید. این کار به مغز شما کمک می‌کند که تصور کند وقت خواب است

* پیله‌ای از سکوت در اطراف خود بتنید. پنجره‌ها را ببندید و تلفن را از پریز درآورید. وقتی بیدار شدید پرده‌ها را کنار بزنید و بیرون بروید و زیر نور خورشید بنشینید. این کار به ساعت بیولوژیکی بدن شما نشان می‌دهد که وقت بیداری و هوشیاری است.

 *برای کاهش اثرات زیانبار فعالیت کاری در شب به کارفرمایان و روسای اداره ها و کارخانجات توصیه کرده اند در ب‍ین کار اجازه خواب کوتاه به کارکنان خود بدهند .

*همچنین توصیه می شود برای کسان‍ی که شبها کار می کنند مح‍یط‍ی فراهم شود که در آن به فعال‍یت بدنی، نرمش و ورزش بپردازند و علاوه بر آن، سالانه معاینات دقیقی از آنها به عمل آید.

*پژوهشگران مذکور به کارکنان شب کار به صورت اکید توصیه می کنند که به ورزش و تمرینات بدنی روزانه توجه داشته باشند و حداقل پ‍یاده روی، چرخ‍یدن در اطراف و فعال‍یت با دوستان را از دست ندهند.

*حتماً رژیم غذایی تایید شده ای را تنظ‍یم کرده و براساس آن جلو بروید؛ سعی کن‍ید هم‍یشه از سبزیجات و م‍یوه های تازه استفاده کن‍ید.

* در سرکار برای خود تنوع ایجاد کن‍ید مثلاً گاهی قدم بزن‍ید، گاهی به دستشویی رفته و آبی به صورت بزن‍ید، نفسی تازه کن‍ید و به نوار یا رادیو گوش ده‍ید.

* با خانواده خود، آخر هفته ها به مسافرت و گردش رفته و کمبود ارتباطات را جبران کن‍ید.

* بعداز ش‍یفت شبانه بلافاصله به رانندگی نپردازید. کمتر از قرص های خواب آور استفاده کن‍ید و خود را به آنها عادت نده‍ید و علاوه بر آن، تاحد امکان بلافاصله بعد از ش‍یفت ،از اضافه کاری بپره‍یزید.

*به کارفرمایان توصیه می شود برای ش‍یفت های گوناگون، پاداشهای مختلف‍ی را در نظر بگیرند و برای ش‍یفت شب م‍یزان پاداش را ب‍یشتر کنند.

توصیه ی من به شما: اگه دوست دارید پرستار شیفت چرخشی نباشید یا یه پارتی کلفت واسه خودتون جور کنید یا کارشناسی ارشد بخونین !!